Aziz Nesin Kimdir?
Asıl adı Mehmet Nusret Nesin olan ve edebiyatımızın en sağlam direklerinden biri olan Aziz Nesin, 1915 tarihinde Heybeliada’da doğmuştur. Aziz Nesin’in babası Abdülaziz Bey, oğluna çok küçük yaşlarda çeşitli Kur’an surelerini okutarak ona ilk eğitimini vermeyi amaçlar. Okul çağı gelince ise Aziz Nesin, babasının isteği üzerine hafız olma gayreti ile mahalle mektebine yerleştirilir. Bu sırada Ali Galip ile tanışan Aziz Nesin, birçok anlatısında ondan Galip Amca diye bahseder ve hayatında büyük bir öneme sahip olduğunu söyler.
Bir kaynakta o yılları ve Ali Galip’i Aziz Nesin şu şekilde kaleme almıştır;“ Galip Amcam bir roman: Arapça, Farsça, Fransızca ve yüksek matematik bilen, şiirler yazan bir Rufai ve Kadiri dervişi… Zamanına göre çok devrimci ilerici bir adam olduğu için, ne hocalarla ne şeyhlerle uyuşabilirdi; bu yüzden işi gücü de yoktu. Hem de hattattı hem de beste yapardı, hem de marş bile bestelerdi.”
“Beni Galip Amcam okuttu. İlkin ondan okuma yazma öğrendim, sonra Arapçaya başladık; Emsile, Bina, Maksut… Sekiz yaşımda hafız oldum.” *
Bu şekilde bir eğitim sürer iken Aziz Nesin bir süre sonra mahalle mektebinden ayrılarak Kanuni Sultan Süleyman İptidaî Mektebinin sınavına girer ve sınavda daha önce Ali Galip’ten aldığı dersler neticesinde üstün bir başarı göstererek okula başlar. Ancak bir süre sonra babası her zamanki define arama işine başlar ve uzun bir süre kendisinden haber alınamaz. Bunun üzerine o yıllarda babasız çocukların okutulduğu Darüşşafaka’ya yazdırılır. Ancak babasının sağ olduğunu bilen Aziz Nesin vicdani bir huzursuzluğa sahip olur ve sürekli okuldan kaçmaya başlar. Bu kaçışlar nedeniyle Aziz Nesin, okuldan atılır.
Bu günlerde annesini de kaybeden Aziz Nesin, bazı uğraşlar neticesinde sınava girerek ilkokul diploması alır ve ortaokula başlar. Annesinin ölmeden önce onun okuması ile ilgili kurduğu cümlelerden etkilenen Aziz Nesin, okulunda büyük başarı gösterir. Son olarak 1935 yılında Kuleli Askeri Lisesini bitirerek Harp Okulu’na geçer. Buradan subay olarak mezun olan Aziz Nesin, 1937 yılında Güzel Sanatlar Akademisi’ne girer ve birçok sanat dersi alır. Bir yandan Askeri Fen Tatbikat Okulu’nda eğitim gören Aziz Nesin, bu okulu 1939 yılında bitirir. Ancak bu okulda Vedia Hanım ile tanışır ve mezun olduğu yıl evlenir. Vedia Hanım ile Aziz Nesin’in Ateş ve Oya adında çocukları olur ancak 1948 yılında boşanırlar.
Aziz Nesin, okulun son yılında Vedia Nesin imzası ile aşk şiirlerini yayımlar. Mezuniyetten sonra ise 1944 yılında Aziz Nesin takma adıyla “Millet” dergisinde hikâyelerini yayımlar. Bir yıl sonra “Tan” gazetesinde yazılarını yayımlayan Aziz Nesin, giderek sahip olduğu mizah yönünü karakteristik bir şekilde okuyucuya sunmaktadır. Ancak siyasi nedenler nedeniyle Tan gazetesi kapatılır. Bu kapatılma mevzuu Aziz Nesin için adeta bir gelenek haline gelecektir. 1946 yılında çalıştığı “Gerçek” adlı gazete de yirmi beşinci sayısında kapatılır. Aynı yıl Aziz Nesin, Rıfat Ilgaz, Sabahattin Ali ve karikatürist Mim Uykusuz ile birleşerek “ Markopaşa” yı çıkarırlar. Edebiyatımız için son derece önemli olan bu mizah dergisi içinde politik mizahı barındırarak o yıllarda büyük bir başarı elde eder. Ancak baskın erk, siyasi bir gülmeceye izin vermez ve dergi belirli sürelerde defalarca kapatılır. Aziz Nesin ve diğerleri bu duruma boyun eğmeyerek dergiyi çeşitli adlar ile yayımlamaya devam ederler. Bu şekilde bir savunma mekanizması ancak ve ancak 1950 tarihine dergi ve derginin basıldığı matbaa kapatılana kadar devam eder.
Aziz Nesin, bu tarihten sonra “Baştan” adında bir dergi çıkarır ancak bu dergi de kapatılır. Ardından kalemi ve kendisi son derce güçlü olan Nesin, pes etmez ve “Yeni Baştan” adında bir başka dergi çıkarır. Bu dergi de Fransızcadan aktarılan bir yazı nedeniyle kapatılır. Aziz Nesin bu kapanışın ardında çeşitli işler yapar ancak 1954 yılında dönemin önemli dergilerinden “Akbaba” da yazılar yazmaya başlar. Bir yıl sonra edebiyatımızın en önemli isimlerinden Kemal Tahir ile “Düşün” adında bir yayınevi kurar. Ancak yayınevi 1962 tarihinde belirsiz bir nedenden dolayı yanar.
Yazdıklarından ötürü birçok kez tutuklanarak hapis cezasını çarptırılan Aziz Nesin, politik baskılardan dolayı onlarca takma isim kullanmıştır. Aziz Nesin tüm bu baskılara rağmen ülkesinden, mizahından, kaleminden vazgeçmemiştir. 1972 yılında kurduğu Nesin Vakfı bunun en büyük kanıtıdır. 1990 yılında ise Pir Sultan Abdal etkinlikleri dahilinde Sivas’a giden Aziz Nesin, Madımak Katliamından sağ kurtulan kişiler arasındadır. Ancak katliamda ülkenin önemli aydın ve sanatçıları yaşamını yitirir. Takvimler 1995’i gösterdiğinde ise Aziz Nesin, ulu bir çınar gibi yaşama veda eder. Arkasında örnek alınacak onurlu, mücadeleci bir yaşam ve birbirinden değerli yapıtlar bırakır.
Yazın Yaşamı
Aziz Nesin, edebiyatın birçok türünde önemli eserler kaleme almıştır. Özellikle kendine has mizahı ile yazdığı romanları beyaz perdeye de aktarılarak insanlarla buluşmuştur. Bu romanlar içinde en çok dikkat çekenler, Gol Kralı, Zübük, Yaşar Ne Yaşamaz olarak değerlendirilebilir. Bunun yanı sıra Aziz Nesin, anı, mektup, öykü, tiyatro oyunları, masalları, fıkraları ve şiirleriyle de edebiyatımızın en sağlam kalemlerinden biri olarak anılmaktadır. Aziz Nesin, tüm bu türlerde sahip oluğu gözlem gücünü ve mizah yeteneğini büyük bir ustalıkla kullanmıştır. Aşağıda Aziz Nesin’in sadece öykülerinin bir kısmı ve romanlarının tamamı bulunmaktadır. Ancak o, 79 yıllık yaşamı boyunca müthiş bir üretkenlik ile onlarca eser kaleme almıştır.
Leave a Reply